53

Bí tiểu sau sinh: Dấu hiệu và cách chữa sau khi sinh Mổ – Thường

Phạm Thị Huế 17/01/2024
Bằng cấp chuyên môn

Chuyên gia dinh dưỡng

Trường Đại học Y Hà Nội – Chuyên khoa Dinh dưỡng

Bí tiểu sau sinh là một vấn đề thường gặp, đặc biệt là đối với các bà mẹ sau khi trải qua quá trình sinh nở tự nhiên. Rất nhiều bà mẹ đã trải qua tình trạng buồn tiểu mà không thể đi tiểu được sau sinh. Trong tình trạng này, thường thì bụng mẹ sẽ mềm, vùng dưới rốn có sự co bóp tốt. Nhưng đồng thời tử cung cũng có một khối cầu khác, chính là cầu bàng quang.

Bí tiểu sau khi sinh là một vấn đề thường gặp
Bí tiểu sau khi sinh là một vấn đề thường gặp ảnh hưởng đến sinh hoạt của sản phụ

Dấu hiệu của bí tiểu sau đẻ

Sau giây phút hồn nhiên chào đón thiên thần nhỏ, nhiều bà mẹ phải đối mặt với một vấn đề. Đó là bị bí tiểu sau khi sinh con. Đây là một trong những vấn đề phổ biến mà nhiều phụ nữ trải qua sau quá trình sinh nở. Hãy cùng tìm hiểu những biểu hiện của bí tiểu sau đẻ để hiểu rõ hơn về tình trạng này.

Dấu hiệu bí tiểu sau sinh mổ

Bí tiểu sau sinh mổ là tình trạng mà bàng quang người sản phụ g chứa đầy nước nhưng không thể đi ngoài. Dưới đây là một số dấu hiệu cụ thể của tình trạng bí tiểu sinh mổ này:

  • Tiểu khó.
  • Không có cảm giác đi tiểu.
  • Phải rặn mới đi tiểu được.
  • Dòng nước tiểu chảy chậm.
  • Đau và khó chịu, căng tức ở bàng quang.
  • Rò rỉ nước tiểu do trong bàng quang bị đầy.
  • Có cảm giác bàng quang bị đầy nhưng đi tiểu khó.

Nếu bạn gặp phải những triệu chứng trên, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Tiểu khó khi vừa sinh mổ
Tiểu khó khi vừa sinh mổ

Dấu hiệu bí tiểu sau sinh thường

Bí tiểu sau sinh là một tình trạng rối loạn chức năng đường tiểu ở sản phụ. Từ đó khiến cho người mẹ mặc dù có cảm giác muốn đi tiểu nhưng không thể thực hiện được. Dưới đây là một số dấu hiệu của tình trạng bí tiểu sinh thường:

  • Sau khi sinh khoảng 3 – 4 giờ trở đi, sản phụ có cảm giác buồn tiểu nhưng không đi được.
  • Khám lâm sàng thấy bụng mềm, vùng dưới rốn xuất hiện một khối cầu bàng quang. Khi mẹ ấn vào thì sẽ cảm giác căng tức, khó chịu.
  • Xuất hiện tình trạng rò rỉ nước tiểu mặc dù không thể đi được
  • Không buồn tiểu một thời gian dài sau khi sinh đẻ thường, bàng quang khó chịu.
Có thể rò rỉ nước tiểu sau sinh thường
Có thể rò rỉ nước tiểu sau sinh thường

Những biến chứng nguy hiểm do bí tiểu gây ra

Việc không chăm sóc và giải quyết kịp thời tình trạng bí tiểu SẼ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Hãy cùng tìm hiểu những biến chứng mà bí tiểu có thể gây ra cho mẹ ngay bên dưới đây:

Hiện tượng thường gặp sau sinh mổ vì thuốc gây tê

Khi sản phụ phải trải qua phẫu thuật mổ để sinh con, quá trình này sẽ đi kèm với việc sử dụng thuốc gây tê tủy sống. Trong số các loại thuốc này, Bupivacain và Fentanyl thường được sử dụng. Tuy nhiên, đây là hai loại thuốc có nguy cơ gây ra tình trạng bí tiểu cho mẹ. Việc bị bí tiểu sau khi sinh thường xuyên xuất phát từ các thành phần trong thuốc gây tê này. Từ đó gây nhiều biến chứng cho mẹ nếu không điều trị tình trạng bí tiểu sau phẫu thuật mổ.

chứng bí tiểu sau khi sinh do thuốc tê
Thuốc tê là một trong những nguyên nhân khiến mẹ bị chứng bí tiểu sau khi sinh

Hậu quả khi để tình trạng kéo dài

Mặc dù không phải là một vấn đề quá nghiêm trọng, nhưng bí tiểu sẽ mang lại những tác động khó chịu cho sản phụ. Tình trạng này có thể khiến sản phụ không thể ngồi yên, tâm trạng không ổn định. Từ đó gây gián đoạn công việc do phải đi tiểu thường xuyên, gây ra những khó khăn không nhỏ. Không chỉ vậy, rối loạn giấc ngủ, căng thẳng cũng có thể xuất hiện nếu tình trạng này kéo dài.

Nếu không điều trị sớm và đúng cách, bí tiểu có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng như:

  • Viêm đường tiểu: Nước tiểu sẽ bị giữ lại trong khoảng thời gian dài trong bàng quang mẹ. Từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn có hại, gây ra viêm nhiễm.
  • Suy giảm chức năng thận: Bàng quang giữ quá nhiều nước tiểu có thể làm cho nước tiểu chảy ngược lại vào thận. Điều này sẽ gây tổn thương thận và khó có thể khôi phục lại.
  • Tổn thương bàng quang: Việc giữ lại nước tiểu quá lâu có thể làm mất khả năng co bóp của bàng quang. Điều này sẽ trở nên nghiêm trọng hơn khi bàng quang không thể thoát nước tiểu ra ngoài.
Hậu quả khi bí tiểu kéo dài quá lâu
Hậu quả để lại khi tình trạng bí tiểu kéo dài quá lâu 

Cách xử trí bí tiểu sau sinh

Việc hiểu rõ và áp dụng các phương pháp xử trí bí tiểu sau sinh là rất quan trọng. Điều này không chỉ để giảm bớt bất tiện mà còn để duy trì sức khỏe tốt nhất cho mẹ. Dưới đây là một số các xử trí hiệu quả giúp mẹ hiểu rõ hơn về vấn đề này. Từ đó, mẹ cũng sẽ có thêm kiến thức về cách chăm sóc và trị bí tiểu sau khi sinh.

Cách thông tiểu sau sinh mổ

Để điều trị bí tiểu sau khi sinh mổ, có 4 nguyên tắc chính mẹ cần tuân theo. Mẹ hãy tham khảo những nguyên tắc thông tiểu sau đây nhé:

1. Thói quen đi tiểu

  • Tập thói quen đi tiểu thường xuyên để kích thích cơ bàng quang.
  • Điều này có thể bao gồm vận động nhẹ và ngồi xổm.
  • Uống đủ nước, khoảng 2.5l – 3l mỗi ngày để duy trì sự hoạt động của bàng quang.

2. Phòng ngừa nhiễm trùng

  • Sử dụng kháng sinh để ngăn chặn nhiễm trùng do nước tiểu tồn đọng.
  • Hạn chế sự căng thẳng và viêm nhiễm bằng cách sử dụng kháng viêm.

3. Giảm áp lực cho cổ bàng quang

  • Áp dụng biện pháp giảm áp lực như châm cứu hoặc châm nước ấm vào vùng bụng dưới.
  • Chườm lạnh có thể giúp giảm sưng và áp lực trên cổ bàng quang.

4. Tăng trương lực bàng quang

  • Sử dụng thuốc hỗ trợ như Prostigmin hoặc Xatral để giúp bàng quang hoạt động bình thường. 
  • Thực hiện các bài tập vận động nhẹ để củng cố cơ bàng quang.

Để hỗ trợ thói quen đi tiểu mà không gây xâm lấn, có thể áp dụng các biện pháp như sau:

  • Uống nhiều nước
  • Chườm ấm hạ vị
  • Vận động đều đặn. 

Ngoài ra, nếu cần sử dụng sonde tiểu, hãy thực hiện quy trình sát khuẩn và duy trì kích thước phù hợp để tránh tổn thương cho niệu đạo và cổ bàng quang. Quan trọng nhất là tháo kẹp sonde định kỳ để khôi phục phản xạ đi tiểu tự nhiên.

nguyên tắc thông tiểu sau sinh mổ
Các nguyên tắc thông tiểu sau sinh mổ cho mẹ bị bí tiểu

Chữa bí tiểu sau sinh thường

Để điều trị bí tiểu sau sinh, mẹ cũng cần tuân theo các nguyên tắc như sinh mổ. Chẳng hạn như: tập đi tiểu, dùng kháng sinh, dùng kháng viêm, hỗ trợ tăng trương lực bàng quang. Các bước cụ thể để điều trị bí tiểu sau khi sinh thường là:

  • Tập đi tiểu: Mẹ hãy chườm ấm bụng, ngâm hoặc rửa vùng âm hộ bằng nước ấm để đi tiểu dễ hơn. Lưu ý là uống nhiều nước, chế độ dinh dưỡng đầy đủ, vận động nhẹ trong giai đoạn này. Mẹ hãy tập đi tiểu theo tư thế ngồi tự nhiên, tránh nhịn tiểu do đau. Điều này sẽ giúp tránh nhiễm trùng vùng âm hộ của mẹ sau sinh.
  • Thông tiểu: Đặt sonde tiểu và lưu trong 24 giờ nếu tập đi tiểu mà không được. Mẹ hãy tập bàng quang bằng cách đặt sonde tiểu giữ lại và tháo kẹp mỗi 3 – 4 giờ/lần. Từ đó giúp mẹ có lại phản xạ đi tiểu. Trước khi rút sonde, hãy kẹp sonde tiểu 4 giờ, chờ cảm giác mót tiểu rồi rặn tiểu qua sonde. Nếu nước tiểu được qua sonde thì mới rút sonde.
  • Dùng thuốc: Dùng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ để ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiểu. Đồng thời mẹ cũng nên dùng kháng viêm để giảm sưng tấy, đau nhức ở vùng sinh dục. Mẹ cũng có thể dùng thuốc tăng trương lực bàng quang để cải thiện chức năng co bóp bàng quang.

Ngoài ra, để phòng ngừa bí tiểu sau sinh, bạn phải cần chú ý đến các điều sau: 

  • Vệ sinh vùng kín
  • Rửa vùng âm hộ bằng nước pha ấm sau khi đi tiểu hoặc đại tiện
  • Uống nhiều nước
  • Ăn nhiều rau xanh, trái cây và thực phẩm nhiều chất xơ để tránh táo bón
  • Tập thể dục nhẹ nhàng, đặc biệt là các bài tập cơ vùng chậu để tăng cường sức khỏe và khả năng điều tiết bàng quang.
  •  Tránh uống nước có ga, cà phê, trà, rượu, bia, hoặc các thức uống kích thích khác.
  • Tránh căng thẳng, mệt mỏi và đi khám sức khỏe định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ phụ sản.
Cách thông tiểu sau sinh thường
Cách thông tiểu sau sinh thường cho mẹ cần lưu ý

Các mẹo dân gian chữa bí tiểu

Để phòng và chữa bí tiểu, ngoài việc uống nhiều nước, đi tiểu đúng giờ, giữ vệ sinh vùng kín, mẹ cũng có thể thử một số mẹo dân gian từ các nguyên liệu tự nhiên như sau:

Củ sắn dây – Thần dược thanh nhiệt và giải độc

 Không chỉ là một loại thực phẩm phổ biến, củ sắn dây còn là “bảo bối” lợi tiểu, thanh nhiệt và giải độc cho cơ thể. Mẹ hãy cạo vỏ, thái miếng, phơi khô, giã nhỏ và rây bột củ sắn. Sau đó hòa bột củ sắn với nước và uống mỗi ngày. Điều này sẽ giúp cải thiện bí tiểu một cách hiệu quả. Tuy nhiên, đừng kết hợp củ sắn dây với mật ong vì đây là hỗ hợp gây độc.

Bầu đất, râu ngô, mã đề – Siêu thanh nhiệt và giảm đau

Bầu đất, râu ngô và mã đề, một sự kết hợp tinh tế của các thành phần tự nhiên. Không chỉ thanh nhiệt và lợi tiểu mà còn giảm đau rất hiệu quả. Cách làm rất đơn giản, chỉ cần sắc chúng với nước và uống hàng ngày. Bạn sẽ cảm nhận sự nhẹ nhàng và dễ chịu hơn trong quá trình trị bí tiểu.

Dây búp tre, rau má – Liệu pháp tự nhiên giảm viêm

Dây búp tre và rau má, hai nguyên liệu tự nhiên nổi tiếng với tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu và giải độc, cung cấp một bài thuốc hiệu quả cho vấn đề bí tiểu. Mẹ hãy sử dụng chúng để sắc thành bài thuốc và trải nghiệm công dụng trị bí tiểu.

Kim anh tử – Gia vị thanh nhiệt và kích thích bàng quang

Kim anh tử không chỉ giúp thanh nhiệt, lợi tiểu mà còn kích thích sự co bóp của bàng quang. Hãy rửa sạch và sắc với nước, sau đó uống nước thuốc hàng ngày để giải độc và giảm đau.

Lá bìm bìm và lá mảnh cộng – Cặp đôi thanh nhiệt giảm đau

Lá bìm bìm và lá mảnh cộng có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu và giảm đau. Từ đó tạo ra một bài thuốc hữu ích cho vấn đề bí tiểu. Mẹ hãy sắc 2 nguyên liệu này với nước, sau đó uống hàng ngày để hỗ trợ trị bí tiểu.

mẹo dân gian chữa bí tiểu sau khi sinh
Các mẹo dân gian chữa bí tiểu sau khi sinh cực hiệu quả

Cách khắc phục bí tiểu cho mẹ sau sinh

Để khắc phục bí tiểu cho mẹ sau sinh, bà mẹ cần thực hiện các biện pháp sau:

  • Uống nhiều nước, ít nhất 2 lít mỗi ngày giúp bàng quang co bóp và đẩy nước tiểu ra ngoài. Ngoài nước, mẹ cũng nên uống nhiều nước ép hoa quả, nước dừa, nước lọc, tránh uống nước ngọt.
  • Đi vệ sinh khi có cảm giác mắc tiểu, không nhịn tiểu quá lâu. Khi đi tiểu, mẹ nên ngồi theo tư thế tự nhiên, không rặn mạnh. Điều này để tránh làm tổn thương thêm niệu đạo, bàng quang. Sau khi đi tiểu, mẹ nên lau sạch vùng âm hộ từ trước ra sau, để tránh nhiễm trùng.
  • Chườm ấm bụng, ngâm rửa vùng âm hộ bằng nước ấm, để giảm sưng, đau, kích bàng quang hoạt động. Mẹ có thể thêm một ít muối, nước cốt chanh, hoặc nước sắc lá trầu không vào nước. Điều này là để tăng hiệu quả kháng khuẩn, làm lành vết thương.
  • Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, bao gồm kháng sinh để ngăn ngừa nhiễm trùng. Đồng thời dùng kháng viêm để giảm sưng tấy, chèn ép cổ bàng quang. Mẹ cần uống đúng liều lượng, thời gian, không tự ý ngừng hoặc thay đổi thuốc mà không có sự đồng ý của bác sĩ.
  • Duy trì cân nặng lý tưởng, ăn uống cân bằng, giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất. Điều này sẽ giúp tránh táo bón, giảm áp lực lên bàng quang. Mẹ cũng nên tập thể dục nhẹ nhàng, đặc biệt là các bài tập cơ vùng xương chậu. Từ đó giúp tăng cường sức khỏe, cải thiện chức năng bàng quang.
Cách khắc phục tình trạng bí tiểu cho mẹ sau sinh
Cách khắc phục tình trạng bí tiểu cho mẹ sau sinh hiệu quả nhất

Lời khuyên cho mẹ bầu

Việc trở lại bình thường sau quá trình mang thai và sinh nở có thể đầy thách thức, đặc biệt là vấn đề bí tiểu sau sinh. Việc mẹ hiểu rõ nguyên nhân gây bí tiểu là rất quan trọng để có cách điều trị hiệu quả. Có thể là do sưng đau, viêm nhiễm, hoặc những biến đổi về cơ bàng quang sau khi sinh. 

Vì vậy, mẹ hãy thực hiện các bài tập cơ bụng và cơ bàng quang. Các bài tập này có thể giúp củng cố cơ bụng và cơ cơ bàng quang, giúp kiểm soát tiểu tiện một cách hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, mẹ hãy thảo luận với bác sĩ nếu tình trạng bí tiểu kéo dài. Họ có thể đề xuất các biện pháp cụ thể dựa trên tình trạng sức khỏe của bạn. Hãy nhớ rằng, việc chăm sóc bản thân sau sinh là quan trọng. Và việc giữ cho cơ cơ bàng quang khỏe mạnh là một phần quan trọng của quá trình này.

Rate this post
Chuyên viên tư vấn Dinh dưỡng Phạm Thị Huế đã có hơn 4 năm kinh nghiệm tư vấn online - offline; theo dõi dinh dưỡng - sức khỏe - thực phẩm cho mẹ và bé.

Phạm Thị Huế